Jeden z Wielkopolan zamiast leczyć ostre zapalenie płuc jeździł na nartach, inny w trakcie niezdolności do pracy z powodu schorzeń kręgosłupa układał kostkę brukową wokół swojej posesji. ZUS skontrolował w Wielkopolsce ponad 26 tysięcy zwolnień lekarskich. Blisko tysiąc trzysta osób zostało pozbawionych prawa do zasiłku chorobowego lub skrócono im okres zwolnienia, na łączną kwotę 1 mln 150 tys. zł.
Jak wyjaśnia rzeczniczka ZUS w Wielkopolsce, Marlena Nowicka kontrole zwolnień lekarskich przeprowadzane są regularnie przez lekarzy orzeczników. W przypadku gdy ubezpieczony zamiast chorować na przykład pracował lub przebywał na wakacjach wtedy zasiłek chorobowy zostanie cofnięty:
W Wielkopolsce, od stycznia do końca września tego roku poddano kontroli zwolnień lekarskich 26 128 osób, z czego pozbawiono prawa do zasiłku lub skrócono okres zasiłkowy 1 262 osobom, na kwotę 1 150 500 zł:
I tak dla przykładu jedna z ubezpieczonych Wielkopolanek w trakcie niezdolności do pracy z powodu zaburzeń psychicznych uczestniczyła jako opiekun na wycieczce szkolnej swojej córki. Inny ubezpieczony w czasie niezdolności do pracy z powodu złamanej nogi jeździł na rowerze. Zdradziła go aplikacja internetowa rejestrująca przejechane kilometry.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza kontrole zwolnień lekarskich na kilku płaszczyznach:
– Po pierwsze jest to kontrola zasadności zwolnień lekarskich, tzn. prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby. Lekarz orzecznik może wówczas przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego, skierować go na badanie specjalistyczne przez lekarza konsultanta ZUS, zlecić wykonanie badań pomocniczych, zażądać od lekarza wystawiającego zaświadczenie wyjaśnień, informacji oraz dokumentacji, na podstawie której wystawiono zaświadczenie. Wówczas lekarz może orzec brak czasowej niezdolności do pracy od następnego dnia, tzn. dana osoba może stracić prawo do zwolnienia lekarskiego od następnego dnia – wyjaśnia Marlena Nowicka, rzeczniczka ZUS w Wielkopolsce.
Pracownicy ZUS mogą przeprowadzić też kontrole w miejscu zamieszkania lub w zakładzie pracy albo w miejscu wykonywania działalności przez osobę kontrolowaną.
– Jeżeli zwolnienie lekarskie wykorzystane zostało niezgodnie z przeznaczeniem, bo np. dana osoba w czasie zwolnienia pracowała u innego pracodawcy, wówczas traci ona prawo do zasiłku za cały okres danego zwolnienia lekarskiego – zaznacza Marlena Nowicka.
Inicjatorem kontroli jest przede wszystkim ZUS a ich powody mogą być różne. Typowanie osób przebywających na zwolnieniach lekarskich odbywa się w sposób losowy, ale także, gdy pracownik ZUS po analizie posiadanej dokumentacji ma wątpliwości co do zasadności wypłaty świadczenia. Działania te zwrócone są między innymi w kierunku osób, które przedstawiają kolejne zaświadczenia lekarskie przeplatane krótkimi okresami zdolności do pracy, bądź w przypadku wątpliwości, czy dana osoba w czasie zwolnienia świadczy pracę lub wyjechała na wakacje.
Zakład podejmuje działania kontrolne również w przypadku uzyskania informacji i sygnałów zewnętrznych, które poddają w wątpliwość zasadność i właściwe wykorzystanie danego zwolnienia. Inicjatorem kontroli może być zatem sam pracodawca.
– Jeżeli ma on jakiekolwiek podejrzenia co do prawidłowości orzeczenia o niezdolności do pracy swojego pracownika, czy co do sposobu wykorzystywania zwolnienia przez pracownika, może wystąpić do ZUS o przeprowadzenie kontroli. Istotne jest też to, że płatnicy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych mogą sami przeprowadzać kontrole wykorzystywania tych zwolnień (kontrolę zasadności zwolnienia lekarskiego przeprowadza ZUS) – podsumowuje Marlena Nowicka z wielkopolskiego ZUS-u.